Szkliwienie ceramiki to jeden z najważniejszych procesów produkcyjnych, wpływających na jakość, wygląd i trwałość gotowych wyrobów. W Polsce światowej sławy jest ceramika Bolesławiec, ceniona za jej unikatowe wzornictwo, wysoką jakość i odporność na uszkodzenia. Poznajmy bliżej, na czym polega proces szkliwienia ceramiki, jakie są jego etapy oraz jakie znaczenie ma dla polskiej ceramiki.
Charakterystyka szkliwa ceramicznego
Szkliwo ceramiczne to cienka warstwa szkła, która pokrywa powierzchnię wyrobu ceramicznego. Szkliwo pełni kilka funkcji – zabezpiecza ceramikę przed uszkodzeniami mechanicznymi i chemicznymi, nadaje jej estetyczny wygląd oraz chroni przed wnikaniem brudu i bakterii. Ponadto, szkliwo zwiększa trwałość i odporność wyrobów na działanie wysokich temperatur oraz zmienia ich właściwości izolacyjne i przewodzące ciepło. Szkliwo może być przezroczyste lub zabarwione, a jego ostateczny kolor oraz struktura zależą od składu i technologii produkcji.
Etap przed szkliwieniem
Proces szkliwienia rozpoczyna się już w momencie formowania naczynia z gliny. Przed nałożeniem szkliwa, ceramika musi być dobrze wysuszona, aby uniknąć pęknięć. Następnie wyroby poddawane są pierwszemu wypalaniu. W trakcie tego etapu ceramika Bolesławiec nabiera twardości i odporności na uszkodzenia mechaniczne, a jednocześnie odparowuje wszelka zawarta w niej woda.
Nakładanie wzorów i szkliwa
Po pierwszym wypale ceramika jest gotowa do dekorowania. W przypadku ceramiki Bolesławiec jest to ręczne nanoszenie wzorów za pomocą specjalnych stempli z włosiem kozim oraz farb wykonanych z naturalnych pigmentów. Następnie na naczynie nanoszone jest szkliwo, które może być przezroczyste lub zabarwione w zależności od ostatecznego efektu, jaki chcemy uzyskać. Szkliwo jest nanoszone za pomocą pędzla lub przez zanurzenie wyrobu w specjalnym roztworze. Po nałożeniu szkliwa ceramika musi jeszcze raz wyschnąć.
Drugie wypalanie
Ostatnim etapem procesu szkliwienia jest drugie wypalanie. Odbywa się w temperaturach około 1250–1300°C, co sprawia, że szkliwo stapia się z powierzchnią wyrobu i tworzy jednolitą, gładką powłokę. Trwa to zwykle kilkanaście godzin, a po jego zakończeniu ceramika jest gotowa do użytkowania.
